 |
| Kliknij mapkę, aby zobaczyć powiększenie |
Stopień Kamienna Grodza położony jest w mieście Gdańsku na rzece Motławie (w ciągu ulic Kamienna Grobla i Na Szańcach).
Historia stopnia:
Stopień Kamienna Grodza była fragmentem fortyfikacji miasta Gdańska, wykonanych w XVI-XVII wieku w celu ochrony miasta. Fosa wypełniona spiętrzoną na Kamiennej Grodzy wodą stanowiła zasadniczy element ochrony miasta przed najeźdźcami.
W przeszłości w skład stopnia wchodziły:
• śluza z 4 wrotami umożliwiającymi śluzowanie w obie strony
• kanał młyński z jazem piętrzącym
• młyn wodny
Zadania stopnia były następujące:
• piętrzenie wody w fosach Opływu Motławy dla celów obronnych
• zabezpieczenie terenów podmiejskch za Opływem Motławy przed wodą cofkową z Zatoki Gdańskiej podczas sztormów
• zabezpieczenie miasta Gdańska przed powodzią w wypadku przerwania wału Wisły
• piętrzenie wód dla celów młyńskich w przypadku awarii Wielkiego Młyna na Kanale Raduni
• piętrzenie Motławy dla nawodnień przyległych terenów
• śluzowanie jednostek pływających dowożących płody rolne z terenów Żuław
Kamienna Grodza - rekonstrukcja. Widoczny budynek młyna oraz
śluza z czterema parami wrót
Obiekt obecnie składa się z następujących elementów:
• była śluza - wybudowana w latach 1619 - 23. Pierwotna konstrukcja z cegły została obetonowana po II wojnie światowej (poza wlotem do śluzy wyłożonym ciosami kamiennymi). Nie istnieją pierwotne cztery pary wrót śluzowych. W XXw zamontowano jedną parę wrót stalowych wypornościowych, które działając samoczynnie pełnią obecnie rolę wrót przeciwpowodziowych. Do byłej śluzy przylegają kierownice wraz z wieżyczkami, ze względu na swą niedostępność zwane "pannami". Obecnie kierownice mają znaczenie wyłącznie zabytkowe
• jaz wraz byłym kanałem młyńskim
• pozostałości po młynie (poza administracją RZGW)
Obecne zadania stopnia to:
• ochrona przeciwpowodziowa terenów Żuław Gdańskich, położonych nad rzeką Motławą przed wpływem spiętrzeń sztormowych Zatoki Gdańskiej (we współpracy z Wrotami Żuławskimi, położonymi na Opływie Motławy)
• przepuszczenie wód powodziowych zlewni własnej rzeki Motławy
Widok na stopień Kamienna Grodza od strony miasta Gdańska (tzw. woda dolna).
Widoczna była śluza z wrotami ppow, sklepienie nad jazem młyńskim i pozostałości młyna
Kamienna Grodza. Widok na jaz i byłą śluzę od strony rzeki.
Jaz w latach 1995 - 1996 został poddany remontowi kapitalnemu, połączonemu z odwodnieniem obiektu. Poniżej karta z albumu poświęconego remontowi obiektu dla zobrazowania skali prac.
Podstawowe parametry techniczne jazu:
| • klasa | II |
| • ilość przęseł | 3 |
| • światło | 2*1.85 + 1.90 = 5.60 m |
| • zamknięcia | zasuwy drewniane |
| • rzędna góry zamknięć | 1.80 m Kr |
| • rzędna progu | -0.57 m Kr86 |
| • długość kanału młyńskiego | 39.30 m |
| • szerokość kanału młyńskiego | 5.80 m |
Widok na jaz Kamienna Grodza od strony wody górnej.
Kamienna Grodza. Widok na sklepienie nad Kanałem Młyńskim.
Widoczny zwornik z datą 1772.
Kamienna Grodza. Pozostałości pierwotnej funkcji obiektu - kierownice i tzw. panny
- obecnie mające wartość wyłącznie zabytkową
Podstawowe parametry byłej śluzy i wrót ppow:
| • klasa budowli | II |
| • światło komory | 8.04 m |
| • długość całkowita komory | 39.5 m |
| • rzędna górnej krawędzi wrót | +2.37 m Kr |
| • rzędna progu komory | -2.57 m Kr |
| • rzędna korony przyczółków | +3.20 - 3.30 m Kr |
Widok na wrota przeciwpowodziowe (w stanie otwartym) na Kamiennej Grodzy.
W tle pozostałości młyna (poza administracją RZGW)